https://doi.org/10.15290/std.2024.10.03
Pierwszy rozbiór państwa polsko-litewskiego i okoliczności, w jakich do niego doszło były szokiem dla większości obywateli Rzeczypospolitej, także tych, którzy w prawach gwarantujących wolności szlacheckie dopatrywali się źródła potęgi ojczyzny. Powstały w ten sposób podatny grunt wykorzystano do próby przeprowadzenia w kraju reform o skali i tempie, jakiego dotąd Rzeczpospolita nie doświadczyła. Istotną rolę w ich realizacji przypisano Kościołowi katolickiemu, którego proreformatorsko zorientowana większość hierarchii, w tym biskup wileński, Ignacy Massalski była gotowa ten trud i to ryzyko podjąć. Wokół tej problematyki orientowało się polskie oświecenie katolickie. Reformatorzy, zgodnie z duchem epoki uznali, że podstawą procesu przemian jest zmiana sposobu postrzegania obowiązków wobec państwa przez wszystkich jego mieszkańców. Działaniom tym należało im nadać sankcję religijną. Na poziomie duszpasterstwa parafialnego oznaczało to podjęcie działań celem uświadomienia wiernym, zwłaszcza tym najmniej docenianym i najbardziej pod tym względem zaniedbanym, ich tożsamości religijnej i wyznaniowej poprzez przypomnienie im podstawowych prawd nauki chrześcijańskiej w ujęciu katolickim. Prawidłowo uświadomiony religijnie włościanin na kolejnym etapie formacji religijnej i patriotycznej sam zrozumie, że ma swą „ojczyznę”, która, dając mu poczucie bezpieczeństwa, jest jego domem, że ten jest w potrzebie, i że może go utracić, wpadając w sidła ościennych schizmatyckich i heretyckich władców. Owo, idealistyczne i z dzisiejszego punktu widzenia nie wolne od dozy naiwności przekonanie stymulowało decyzje, by narzędziem reform państwa uczynić także ambonę.
Pobierz pliki
Zasady cytowania
Cited by / Share
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
English
Język Polski